Një valixhe e braktisur buzë një rruge rurale. Brenda saj, trupi i pajetë i Ilaria Sula. E re, shqiptare, me gjithë jetën përpara. Akti është tronditës, por njëkohësisht simbolik: çdo detaj i kësaj tragjedie flet për dominim, mohimin e identitetit dhe padukshmëri.
Nga aspekti psikologjik, rasti pasqyron spiralen klasike të një marrëdhënieje abuzuese: rritjen graduale të kontrollit, manipulimin emocional dhe ndjenjën e pasigurisë. Është e mundur që Ilaria të ketë jetuar në një ambient frike dhe dyshimi, por gjithashtu shprese dhe iluzioni se “gjithçka do të përmirësohet”. Shumë gra nuk arrijnë të njohin dhunën, veçanërisht kur ajo maskohet me kujdes, xhelozi apo “dashuri të sëmurë”.
Nga këndvështrimi viktimologjik, ky rast thekson mungesën e mekanizmave të mbrojtjes për gratë e reja, veçanërisht për ato që jetojnë jashtë vendit të tyre. Vetmia, mungesa e mbështetjes, barriera gjuhësore e kulturore – janë të gjitha faktorë që i bëjnë viktimat të pafuqishme për të kërkuar ndihmë. Historia e Ilaria Sula na detyron të dëgjojmë më shumë dhe më mirë.
Nga këndvështrimi kriminologjik, sjellja e autorit, i cili vetë i udhëzon hetuesit drejt trupit, tregon një përzierje mes ndjesisë së fajit, dëshirës për të kontrolluar skenën e fundit dhe ndoshta një përpjekje për të minimizuar përgjegjësinë. Valixhja është simbol: një mënyrë për të “mbyllur” dhe “fshehur” jo vetëm trupin, por edhe historinë e saj.
Si psikologe, kriminologe, viktimologe dhe Drejtoreshë për të Drejtat e Grave në International Police Organization, ndjej një detyrim të dyfishtë: të flas publikisht për këto raste dhe të bashkëpunoj ndërkombëtarisht për të ndalur këtë fenomen. Nuk mund të përballemi me dhunën mbi gratë vetëm në nivel kombëtar. Duhet një qasje globale, e koordinuar dhe e vendosur.
Të flasim për Ilarian është një akt ndërgjegjeje. Por të veprojmë për të gjitha gratë që janë ende gjallë, është një akt drejtësie.
Dott.ssa Klarida Rrapaj
